Fonksiyonel estetik tasarım konsepti, projelerinizi tasarlarken harika UX (User Experience), kullanıcı deneyimi oluşturmaya nasıl yardımcı olur!

UX, bir kullanıcının bir üründen ne kadar memnuniyet duyduğunu ya da bu ürünü dijital ya da fiziksel bir ürün olarak tekrar kullanmak istediği düzeyi tanımlar.

Bazı UX tasarımcıları sadece estetik, bazıları ise sadece işlevsellik için çalışır. Hem işlevsellik hem de estetik içeren tasarım, eksiksiz bir kullanıcı deneyimi sağlar. Mükemmel bir kullanıcı deneyimi dört temel kavramdan oluşur; fayda, kullanılabilirlik, arzu edilebilirlik ve marka deneyimi.

Fayda

Kullanıcı deneyiminin temelinde fayda vardır. Fayda ve kullanılabilirlik arasında güçlü bir bağ vardır, ancak aynı şey değildir. Fayda tamamen ürünün veya özelliğin kullanışlılığı ve değeri ile ilgilidir. Kullanılabilirlik, faydaya ek olarak, verimliliği, öğrenilebilirliği ve memnuniyeti içermektedir. Bunlar bir ürünün kullanımını kolaylaştıran bazı temel kavramlardır.

Ürün tanıtımında vaat ettiği değere göre bir uygulama indirdiyseniz, ancak bir süre sonra kullanmayı bıraktıysanız, yüksek kullanılabilirlik ve düşük fayda sağlayan bir uygulama kullanmış olabilirsiniz.

Kullanıcıların bir sorununu şık bir şekilde çözmelerine yardımcı olan bir ürünün yüksek faydası vardır. Örneğin, Wikipedia’nın tek odak noktası doğrulanmış bilgileri paylaşmaktır. Ve o kadar fayda sağlıyor ki günlük aktif kullanıcı sayısı 500 milyon civarında. Wikipedia tasarımı istenen kadar estetik olmasa da yüksek fayda sağladığı görülüyor.

Peki ürünümüzün/ markamızın tam olarak faydalı olmasını nasıl sağlayabiliriz. Kendimize şu soruları sorarak başlayabiliriz:

• Ürün/marka nihai kullanıcı için fayda sağlıyor mu?
• Ürünün/markanın bir amacı var mı?
• Ürün/marka kullanıcının ihtiyaçlarını karşılıyor mu? (Maliyet gibi faktörler de dahil)
• Ürün/marka mevcut bir soruna çözüm getiriyor mu?

Fayda olmadan kullanıcı deneyimi eksik kalacaktır. Nihai kullanıcı kendisine fayda sağlamayan ürünü/markayı tercih etmektense, fayda sağlayacak rakip ürün/markayı tercih edecektir.

Kullanılabilirlik

Bir ürünün faydasını belirledikten sonra, erişim kolaylığı ve kullanım kolaylığını geliştirmeye odaklanmalısınız.

Kullanılabilirlik, kullanıcı arayüzlerinin ne kadar kolay kullanılacağını değerlendiren bir kalite parametresidir. Belirli kullanıcıların belirli ortamlarda belirli hedeflere ulaşmalarının etkililiği, verimliliği ve memnuniyeti ile ilgilidir.

Gün içerisinde birçok online bankacılık uygulamaları, veri analiz araçları, sosyal medya araçları kullanıyoruz. Bunların çoğu hoş görünmeyen kullanıcı arayüzlerine sahip, ancak bunları her gün kullanıyoruz. Neden? Çünkü önemli kullanılabilirlik sorunları yok.

Kullanılabilirlik beş temel bileşenden oluşur:

1. Öğrenilebilirlik – ürünü ilk kez kullanan bir kullanıcının işlevselliğini tanımasının ne kadar kolay olduğunu ifade eder.
2. Verimlilik – ürün arayüzüne aşina olduktan sonra, kullanıcının görevlerini yerine getirmesi ne kadar kolay?
3. Hatırlanabilirlik – Kullanıcılar ürünü uzun bir aradan sonra tekrar kullanmaya başladığında ne kadar iyi kullanabiliyor?
4. Hatalar – Kullanıcılar ürünü kullanırken karşılaştığı hataların sıklığına ve yoğunluğuna dikkat edin. Kullanımı kolaylaştırmak için bu hatalara mümkün olan en basit çözümler getirin.
5. Memnuniyet – kullanıcı için ürünü kullanmaktan ne kadar memnun olduğunu kısa anketler ile ölçün.

Kullanışlı bir üründe olması gereken iki şey; kullanımının kolay ve çabuk öğrenilebilir olması ve hatırlanabilir yani uzun bir aradan sonra kullanmaya tekrar başlayan kullanıcının ürünü kullanmakta zorlanmamasıdır.

Arzu Edilebilirlik

Herhangi bir ürün kategorisinde, aynı kitlenin dikkatini çekmek için mücadele eden birden çok rakip vardır. Pazardaki ürünlerin fayda ve kullanılabilirlik testinden geçtiği kesindir. Peki ürününüzü diğerlerinden ayıran özellik nedir? Arzu edilebilirlik.

iPhone’a bakalım. 2007’de ilk iPhone piyasaya sürüldüğünde, dünya cep telefonu kavramına aşinaydı. Pazarda BlackBerry, Nokia ve Motorola gibi büyük oyuncular vardı. Ancak, iPhone bu rakipler arasında sadece dikkat çekmekle kalmadı, aynı zamanda kullanıcıları için Premium bir ayrıcalık vaat etti. Apple arzu edilebilirlik açısından diğer markaların bir adım önüne geçti. Çünkü Apple, ürünleriyle kullanıcıları arasında duygusal bir bağ kurdu. iPhone sadece akıllı bir iş telefonu değil, güçlü bir kişisel cihaz olarak tasarlanmıştı. Böylece milyonlarca potansiyel kullanıcıların duygularına dokunmayı başardı.

Duygular, bir ürünün algılanması ve kullanılmasında önemli bir rol oynar. Kullanıcıların duygusal ihtiyaçlarını ve onları motive edecek araçları anlamanız gerekir. Kullanıcıların duygularını anlayarak onlar için duygusal bir model geliştirerek arzu edilebilirlik elde edilebilir.

Marka Deneyimi

Yukarıdaki tüm kavramların stratejik olarak kullanımı, olumlu bir marka deneyiminin şekillenmesine yol açmaktadır. Genel olarak, marka deneyimi UX tasarımcısının kontrolünde değildir. Marka deneyimi karmaşık bir şekilde arzu edilebilirlikle bağlantılıdır. Genellikle kullanıcının ürünü veya markayı bir bütün olarak algılamasıyla ilgilidir. Bu nedenle ürünün piyasaya sunulmasından önce ve sonra marka deneyimini sürdürmek için sürekli bir çaba gösterilmektedir.

Özetle;

• Kullanılabilirlik, iyi bir UX oluşturmak için gereken minimum koşuldur.
• Arzu edilebilirlik, harika bir ürünü iyi olandan ayıran şeydir.
• Fayda, önemlidir ancak tasarım başlamadan önce incelenmesi gerekir.
• Marka deneyimi, marka ve pazarlama ekipleriyle işbirliği içinde uygulanması gereken bütüncül bir stratejidir.

Son olarak,

Estetik ve hoş arayüzler, ürünün algılanan değerini büyük ölçüde artmasına yardımcı olur, ancak görsel çekicilik uzun vadeli benimsenmeyi garanti etmez.

Peki, estetik ve hoş arayüz işlevsellikten daha mı önemlidir? Ya da bir ürünün uyumu, görünüşünden daha mı önemlidir?

Bize göre, her ikisi de eşit derecede önemlidir. güzel bir arayüz ürünün benimsenmesini kolaylaştırırken, işlevsellik uzun vadede başarı sağlayacaktır. Her ikisi bir araya geldiğinde, kullanıcı deneyimi tamamlanmış olur.